Waarover gaat het?
Een beding van aanwas is een clausule in een overeenkomst waarbij bepaald wordt dat het aandeel van de eerststervende in bepaalde goederen onder de opschortende voorwaarde van zijn/haar overlijden in volle eigendom of in vruchtgebruik zal aangroeien (“aanwassen”) bij het aandeel van de overlevende van beiden.
Hoe werkt het?
Dergelijk beding is eigenlijk een kanscontract. Het is een wederkerige overeenkomst waarvan de gevolgen op winst of verlies, afhankelijk zijn van een onzekere gebeurtenis.
Deze onzekere gebeurtenis is niet het overlijden, want dat is zeker, maar wel de volgorde waarin de contractanten zullen overlijden. Op het ogenblik dat de overeenkomst wordt afgesloten weet geen van beiden immers wie het langst zal leven en wie dus finaal eigenaar zal worden van die goederen.
Voor welke goederen kan het?
Een beding van aanwas kan zowel voor roerende goederen (bv. geld- en of effectenportefeuille, een kunstcollectie, … ), als voor onroerende goederen gesloten worden. Het beding van aanwas kan zowel gesloten worden op het moment van aankoop als nadien voor goederen die u in het verleden reeds heeft aangekocht.
Welke belastingen zijn verschuldigd?
Heeft een geldig beding van aanwas uitwerking, dan zal de langstlevende de goederen verkrijgen zonder dat hij/zij enige belasting is verschuldigd indien het roerende goederen betreft. Gaat het evenwel om onroerende goederen dan zal de langstlevende over het aandeel van de eerststervende het verkooprecht verschuldigd zijn.
Best met een aantal zaken rekening houden
In het kader van een successieplanning klinkt een belastingvrije overdracht steeds als muziek in de oren, maar wil je het beding van aanwas nuttig gebruiken respecteer je best een aantal spelregels.
Er moet sprake zijn van een contract ten bezwarende titel. Het bezwarend karakter drukt zich uit in de gelijkwaardige overlevingskansen van de contractanten. Daarvoor kijkt men naar alle feitelijke omstandigheden, zoals bijvoorbeeld leeftijd, huidige gezondheidstoestand, …. Daarnaast dient ook de inleg van beide partijen gelijkwaardig te zijn. Zo is het bijvoorbeeld niet mogelijk om een verschil in leeftijd te compenseren met een hogere of lagere inbreng.
Het beding van aanwas mag niet slaan op een algemeenheid van goederen of op breukdeel daarvan. Dit zou immers een verboden erfovereenkomst zijn. Het moet dus slaan op wel omschreven en afgelijnde bepaalde goederen. Een aanwascontract op een geheel van goederen, zoals bv. een effectenportefeuille, is daarentegen wel toegelaten. Een beding van aanwas kan slechts gesloten worden voor goederen die behoren tot de eigen vermogens van de verschillende partijen. Een beding van aanwas tussen gehuwde personen kan dus niet gesloten worden voor gemeenschappelijke goederen.
Een aanwasbeding berust op een wederzijds akkoord tussen de contracterende partijen en kan dus niet zomaar door één van de partijen worden herroepen. Dit is enkel mogelijk mits onderlinge toestemming. Dit kan je wel opvangen door het contract voor een bepaalde hernieuwbare periode af te sluiten. Daarnaast is het ook mogelijk om in het aanwasbeding een aantal gronden van beëindiging te voorzien waardoor er automatisch een einde wordt gesteld aan de toepassing van het aanwasbeding, bv. bij relatiebreuk of echtscheiding.
Met een beding van aanwas wordt een bijzondere onverdeeldheid gecreëerd tussen de contractanten wat impliceert dat beslissingen met betrekking tot die onverdeeldheid gezamenlijk dienen genomen te worden en geen van beide partijen er, zelfs bij volmacht, alleen over kan beschikken.
Praktisch
Een beding van aanwas kan in een aantal situaties zeker een nuttig instrument zijn in het kader van successieplanning, mits de spelregels correct worden nageleefd.
Bij de uitwerking van een geldig afgesloten beding van aanwas, ligt bovendien geen verkrijging ingevolge nalatenschap voor maar een overgang op zuiver contractuele basis waardoor desgevallend kan worden afgeweken van de regels rond de erfrechtelijke reserve van kinderen. Dat er kan geopteerd worden voor volle eigendom of vruchtgebruik en ook de uitwerking van het beding van aanwas optioneel kan worden gemaakt, zorgt eveneens voor opportuniteiten.
Wilt u graag meer weten over deze clausule? Neem gerust contact met ons op. Wij houden ons graag ter beschikking voor een gesprek.
Het Flamée en Partners team
